ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

Η Κυριακή των Βαΐων είναι η τελευταία Κυριακή της Σαρακοστής και ταυτόχρονα η πρώτη μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. 

Ο Ιησούς την επομένη της ανάστασης του Λαζάρου ζήτησε από τους μαθητές του ένα γαϊδουράκι για να πάει στην Ιερουσαλήμ. Στην πόλη είχε μαζευτεί πολύς κόσμος για τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα, δηλαδή της απελευθέρωσης των Εβραίων από τους Αιγύπτιους. Ο λαός που είχε ήδη μάθει για τη "δράση" του Ιησού τον υποδέχθηκε σαν βασιλιά. Έστρωσαν κλαδιά (βάγια στα εβραϊκά) φοινίκων στους δρόμους και τον επευφημούσαν τραγουδώντας "Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ". 

Από τα βάια πήρε το όνομα της αυτή η μέρα και σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όλοι οι ναοί στολίζονται με κλαδιά από βάγια, από φοίνικες, δηλαδή, ή από άλλα νικητήρια φυτά, όπως δάφνη, ιτιά, μυρτιά και ελιά. Μετά τη λειτουργία μοιράζονται στους πιστούς. 

Η εκκλησία μας καθιέρωσε το έθιμο αυτό από τον 9ο αιώνα.

Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια, στα Ιεροσόλυμα, ο επίσκοπος έμπαινε στην πόλη
αναπαριστάνοντας το γεγονός, ενώ στα βυζαντινά γίνονταν «ο περίπατος του αυτοκράτορα»,
από το Παλάτι προς τη Μεγάλη Εκκλησία.

Στη διαδρομή αυτή, ο αυτοκράτορας
μοίραζε στον κόσμο βάγια και σταυρούς
και ο Πατριάρχης σταυρούς και κεριά.

Με τα βάγια οι πιστοί στόλιζαν τους τοίχους
των σπιτιών και το εικονοστάσι τους.

Δυνάμεις ιαματικές και αποτρεπτικές,
μαζί με τις γονιμοποιές, αποδίδονταν στα βάγια
και γι’ αυτό έπρεπε μετά την εκκλησία
όλα να τα «βατσάσουν», για το καλό.
Τα δέντρα, τα περβόλια, τα κλήματα, τις στάνες,
τα ζώα, τους μύλους, τις βάρκες.
Από ένα κλαδάκι κρεμούσαν στα οπωροφόρα,
για να καρπίζουν και στα κηπευτικά,
για να μην τα πιάνει το σκουλήκι. 
Σε κάποιες περιοχές το έθιμο αυτό
γίνεται και σήμερα όπως για παράδειγμα στη Μύκονο.

Τα βάγια τα βάζουμε στα εικονίσματα ή 
όπου αλλού νομίζουμε πως χρειάζεται προστασία.
Τα βάγια τα έπλεκαν σε πάρα πολλά σχέδια: φεγγάρια, πλοία, γαϊδουράκια, 

το πιο συνηθισμένο, όμως, ήταν ο σταυρός. 

Σε μερικά μέρη τους έδιναν το σχήμα του ψαριού. 

Το ψάρι είχαν σαν σημάδι αναγνώρισης οι πρώτοι χριστιανοί.
Η λέξη «ΙΧΘΥΣ», εξάλλου, προέρχεται από τα αρχικά Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ.
Την Κυριακή των Βαΐων είναι έθιμο όλοι να τρώνε ψάρι.